Tại Hà Nội đang diễn ra một thực trạng khiến nhà lãnh đạo không khỏi đau đầu. Đó là sự “vỡ trận” tại các khu đô thị vì không có bãi gửi xe ô tô, nhất là trong bối cảnh các điểm trông giữ xe không phép bị "tuýt còi". Theo một số chuyên gia trong lĩnh vực xây dựng, việc thiếu đồng bộ trong quy hoạch, các dự án, nhà chung cư cao tầng được "thả phanh", chạy nhanh hơn cả hạ tầng giao thông đã dẫn đến rất nhiều vấn đề hệ lụy, mà thiếu bãi đỗ xe là một trong những hệ lụy đó. Và phải chăng quy hoạch đô thị Hà Nội đang “chạy” theo dự án?
Phường Nhân Chính trước đây vẫn được biết đến là một trong những địa bàn thông thoáng nhất của quận Thanh Xuân, nhưng sự xuất hiện nhanh chóng của các dự án, tòa nhà chung cư trong thời gian ngắn đẩy nơi đây vào tình trạng chật chội bậc nhất thành phố.
Trên tuyến đường Lê Văn Lương (qua địa bàn phường Nhân Chính) giờ đây là những tòa nhà cao tầng nằm san sát nhau. Ước tính trên tuyến đường chừng hơn 1km này (đoạn đường Láng đến Ngã tư Hoàng Minh Giám) có tới gần 40 tòa chung cư cao tầng nằm hai bên. Số lượng dân số của phường Nhân Chính cũng từ đó mà bị đẩy tăng lên tới 43.000 người trong năm 2018, trong khi năm 2010 mới chỉ là 23.000 người.
Hà Nội từ lâu đã có chủ trương di dời các nhà máy, trường học, bệnh viện… ra khu vực ngoại thành.
Theo ông Hoàng Tùng, Phó Chủ tịch UBND phường Nhân Chính, quận Thanh Xuân, vấn đề đô thị đã gặp phải rất nhiều áp lực từ việc dân cư quá tải. Nhu cầu về bãi đỗ xe ô tô của người dân cũng chưa đáp ứng đủ. Ngay những sinh hoạt đời thường của bà con, hay việc đi học của các cháu trên địa bàn phường... cũng đang gặp phải không ít khó khăn.
Vốn được xem là khu đô thị kiểu mẫu đầu tiên của Thủ đô, nhưng hiện khu đô thị Linh Đàm (Hoàng Mai) cũng đang dần bị “biến dạng” theo thời gian. Hạ tầng giao thông cũng như hạ tầng xã hội… của khu vực này đang bị dồn nén với sự tập trung của gần 80 tòa nhà cao tầng san sát và 8 vạn người dân sinh sống.
Theo PGS.TS. Trần Trọng Hanh, nguyên Hiệu trưởng Trường Đại học Kiến trúc Hà Nội, thành viên của Bộ Xây dựng lập phương án khu đô thị kiểu mẫu Linh Đàm, khu đô thị Linh Đàm là một sự thất vọng lớn. Bởi, mục tiêu xây dựng đô thị thân thiện với thiên nhiên, đáp ứng sự nghiêm ngặt của các quy chuẩn đã hoàn toàn bị méo mó. Trong khi quỹ đất của khu đô thị có hạn, khả năng dung nạp cũng chỉ có chừng, nhưng khi phê duyệt các công trình, dự án, thành phố lại không hề cân nhắc về vấn đề này.
Còn Kiến trúc sư Trần Ngọc Chính, Chủ tịch Hội quy hoạch Phát triển đô thị Việt Nam cho rằng, khu đô thị Linh Đàm hiện hữu không phải là quy hoạch cho khu đô thị kiểu mẫu được duyệt trước đó, mà chỉ là sản phẩm của việc bổ sung quy hoạch.
Kiến trúc sư Chính nói rõ: “Khu CC6 của Linh Đàm đấy có trên 5ha được xây dựng đến 12 tòa cao tầng với khoảng 10.000 căn hộ. Rõ ràng, không có tiêu chuẩn nào về quy hoạch đô thị như thế cả. Hay tòa nhà PV6 Linh Đàm về mặt cảm quan thì đấy không phải là kích thước của đô thị, phá vỡ toàn bộ không gian khu đô thị”.
Chủ trương đưa các nhà máy, trường học, bệnh viện… ra khu vực ngoại thành nhằm giúp giảm ùn tắc giao thông, tránh “dồn nén” cư dân vùng lõi đã được Hà Nội đưa ra từ lâu. Song, những gì đang diễn ra trên thực tế lại hoàn toàn đi ngược với chủ trương.
Bởi, cứ khi một vào nhà máy được di chuyển thì các công trình khổng lồ, dự án cao vút lại lập tức mọc lên. Rồi số phận bị các đại gia thâu tóm như từng xảy ra với Công ty dệt 8/3, Nhà máy cơ khí Trần Hưng Đạo chẳng ai dám chắc sẽ không tiếp diễn đối với phần đất của các cơ quan, xí nghiệp như Bến xe Giáp Bát, Công ty rượu cồn Hà Nội, Nhà máy thuốc lá Thăng Long… trong nay mai.
Mục đích của chủ trương di dời các nhà máy, trường học, bệnh viện… khiến ông Trần Hoàng Duy, trú tại phường Giáp Bát, quận Hoàng Mai không khỏi hoài nghi liệu có phải vì giảm ùn tắc giao thông hay là vì một mục đích nào khác?
Từ đó, ông nêu ý kiến: “Tôi chưa thấy một nhà máy hay một xí nghiệp dời đi mà thay vào đó là công viên hay nhà trẻ mẫu giáo. Trong khi đó, Hà Nội luôn kêu thiếu đất cho xây dựng trường học, khu vui chơi… Vấn đề nữa là việc điều chỉnh quy hoạch thường xuyên làm cho nhiều khu vực bị băm vụn. Tôi có cảm giác quy hoạch tại Hà Nội như đang chạy theo dự án”.
Cũng thật dễ hiểu khi ông Duy hoài nghi về vấn đề này, bởi, các công trình trên địa bàn thành phố đa phần đều được gắn mác “Khu chung cư”, “Trung tâm thương mại”, “Tổ hợp văn phòng nhà ở, cho thuê”… Một khi công tác quy hoạch và quản lý đô thị chưa được thực hiện nghiêm túc, đồng bộ thì câu chuyện lập lại trật tự văn minh đô thị, giải tỏa bãi xe không phép của ngành chức năng Hà Nội cũng sẽ rất khó để đi “đến đầu đến đũa”.